بحران کرونا و زنان
به گزارش وبلاگ بیا ببین، نشست زنان و بحران کرونا در ادامه نشست های آنلاین دانشگاه علامه طباطبایی با هدف آنالیز نقش زنان در خانواده و در جامعه هنگام بحران برگزار گردید که حاضران در آن از زوایای گوناگونی به آنالیز آن پرداخته و راهکار هایی نیز ارایه کردند.
در این نشست که جمعی از استادان 2 کشور ایران و افغانستان سخنرانی داشتند، موضوعات مختلف و موثر در حوزه زنان با توجه به شرایط ویژه کرونا در جامعه مورد آنالیز نهاده شد. خشونت علیه زنان و بچه ها، فعالیت خانگی و آسیب پذیری روانشناختی جامعه مهاجر به ویژه زنان و بچه ها در شرایط کرونا از جمله مواردی بود که در این زمینه مطرح شد.
خشونت علیه زنان به دلیل قطع ارتباط با اجتماع
کرونا و خشونت علیه زنان موضوع مورد مطالعه حمیرا قادری استاد دانشگاه، نویسنده و فعال حقوق زنان در افغانستان بود. وی با آنالیز موقعیت زنان در افغانستان و با ارائه تاریخچه کوتاهی از خشونت در افغانستان و خشونت علیه زنان و دادن تصویری از نقش زنان در دوران طالبان، به موقعیت کنونی زنان در بحران کرونا پرداخت.
به گفته قادری، قرنطینه بر زنان افغانستان تاثیر چندانی نداشته، به این دلیل که زنان در این سرزمین سال هاست که خانه نشین هستند. اما شرایط مالی، اثر نامطلوب بر روی خانواده ها داشته است. پایه های سست سیاسی باعث ضعف در اقتصاد افغانستان شده که این موضوع در شرایط بحران کرونا تشدید شده است. این استاد دانشگاه تاثیر کرونا بر زنان افغانستان را از دو جهت آنالیز کرد که یکی از آن ها از نظر اجتماعی و تاثیر بر خانواده و دیگری از نظر سیاسی است.
از نظر اجتماعی خشونت در خانواده ها پس از کرونا فراگیر شده است. اگرچه در ماه های اول هیچ خشونتی ثبت نشده اما این به دلیل نبود خشونت نیست، بلکه به این دلیل است که در قرنطینه رابطه زنان با اجتماع قطع شده و هیچ مرجعی نیز برای رسیدگی و ثبت خشونت ها در افغانستان وجود ندارد. از نظر سیاسی کرونا بر موقعیت زنان تاثیر منفی گذاشته است طوری که باعث شده زنان به حاشیه رانده شوند و در شورای صلح حضوری کمرنگ داشته باشند.
رز فضلی عضو هیات علمی پژوهشکده فرهنگ پژوهی دانشگاه علامه طباطبایی سخنران بعدی در این زمینه بود. از دیدگاه وی بازگشت به صورت های نخستین قدرت و شرایط زنان از مشخصه های دوران کروناست. فضلی با اشاره به گزارشی از سازمان ملل و سازمان بهداشت دنیای به دو مورد خشونت در برابر زنان و بچه ها پرداخت. یکی خشونت جنسی و دیگری خشونت های مبتنی بر جنسیت GBV است. افزایش خشونت در همه کشورها گزارش شده که این خشونت با شیوع کرونا و قرنطینه ارتباط معناداری دارد. مشابه آن در زمان شیوع ابولا در غرب آفریقا هم تجربه شده و این نشان می دهد شرایط مشابه، تبعات مشابه به همراه داشته است.
فضلی در بخشی از سخنان خود سه مضمون قدرت، شفافیت و خشونت را با هم مرتبط دانسته و سه تصویر از قدرت را ارائه داد. تصویر نخست توسط هانریش پوپتز بیان شده که خشونت را در دسته قدرت قرار می دهد و آن را یکی از چهار شکل اساسی مردم شناسانه قدرت می داند. این تصویر به تعریف کلاسیک قدرت که به معنای اعمال زور علیرغم میل دیگری است، شباهت دارد. تصویر دوم مضامینی است که میشل فوکو درباره قدرت بیان نموده است. از دید وی قدرت به سه نوع قدرت انضباطی، قدرت مشرف بر حیات و قدرت حاکمیت بنیاد تقسیم می گردد. قدرت انضباطی قدرت توانمندساز و محدود نماینده است. قدرت مشرف بر حیات اشاره به نوعی تکنولوژی قدرت برای مدیریت حیات در گروه های عظیم انسانی دارد و معتقد است این شکل از فهم قدرت، آدمیان را نیروهایی شکل پذیر و قابل بهینه شدن می داند که در گذشته این مسوولیت بر عهده کلیسا بوده و در حال حاضر دولت ها عهده دار آن هستند. قدرت حاکمیت بنیان، مسوولیت را به حاکمان می دهد و آن ها رستگاری مردم را بر عهده می گیرند و در مقابل سلامتی، رفاه و امنیت آن ها مسوول می باشند. نهادهای همکار مانند پلیس سازمان های بشردوستانه و نهادهای پزشکی ذیل این گونه فهم از قدرت دسته بندی می شوند. تصویر سوم نیز درباره مساله شفافیت است. طبق گزارش سازمان شفافیت بین المللی، انسان اغلب در زمان بحران و تحت نظارت، ضعیف رشد می نماید.
وی با طرح این پرسش که چطور فراگیری کرونا و قرنطینه شدن باعث افزایش خشونت شده است؟ شرح داد که به طور خلاصه می توان گفت صورت هایی از قدرت که فوکو ارائه می دهد، مبتنی بر شبکه ارتباطی و شبکه نهادی است. حذف مساله ارتباط، کنترل و شفافیت باعث شده است که به شکلی از قدرت بازگردیم که با خشونت همسو شده است. در واقع حذف شفافیت به علت قرنطینه و کنترل کرونا باعث شده است که این 2 فیلتر کنترل و شفافیت در جاهایی کمرنگ شده و یا از دست بروند.
فضلی در سرانجام ادامه داد که ما باید به سوی ویژگی پیشامدرن عدم کنترل نهاد قدرت برگردیم و باید توجه داشته باشیم که نهادهای مدرن قدرت، در کاهش خشونت چندان قدرتمند نیستند. وقتی شفافیت از آن ها گرفته گردد، این نهادها هم به شکل غیر درونی به سوی خشونت متمایل می شوند.
کرونا و آسیب پذیری جامعه مهاجر
مریم خاوری مشاور مرکز سلامت روان مهاجر و عضو کانون نخبگان افغانستان، سومین سخنران این نشست بود. آسیب پذیری روانشناختی جامعه مهاجر به ویژه زنان و بچه ها در شرایط کرونا، موضوع سخنرانی وی بود. خاوری در ابتدا به آنالیز تاثیرات دنیا شمول کرونا پرداخته و به عواملی چون اضطراب، افسردگی، استرس، خستگی و غیره اشاره داشته و با بیان این که آسیب پذیری جامعه مهاجر(زنان) در برابر ویروس بیشتر است، عواملی که باعث این آسیب پذیری می گردد مانند مشاغل سخت و کم درآمد، فشار مالی، خشونت خانواده ها، خانواده های پرجمعیت، مساله تحصیل فرزندان و غیره را از عوامل آسیب پذیری جامعه مهاجر دانست.
وی در ادامه به توانمندی های مهاجرین در شرایط بحران در حوزه فراوری ماسک و لباس محافظ، فعالیت های خیرخواهانه و حضور متخصصان در بیمارستان ها اشاره نمود و گفت: اگر مهاجرین در دوران قرنطینه در راستا کارهای ارزشمند فعالیت نمایند، آسیب های کمتری را تجربه می نمایند.
خاوری همچنین گزارشی از فعالیت های کانون نخبگان را که خدماتی برای جامعه مهاجر ارایه داده است، بازگو کرد.،ایرنا